Taş sanatı, insanlık tarihi boyunca her kavim ve topluluk tarafından kullanılmış, diğer sanat ürünleri içerisinde sertliği sebebiyle işlenişi, oyulması zor olan bir sanat dalıdır. Zaman içerisinde gelişen mimari estetikle birlikte taş oyma ve şekil verme sanatı da gelişmeler göstermiştir. Geleneksel Türk sanatları içerisinde ele alındığında Büyük Selçuklu zamanın da “stüko” denilen bir malzeme ve tuğla yapımının ana malzemesi olarak kullanıldığı görülmektedir. Mermer ve küfeki kullanım tarzıyla taş sanatı iç ve dış yapılarda dekoratif bir malzeme olarak kullanılmıştır.
Taş, insanoğlunun ilk olarak doğada hazır bulduğu ve yapı işlerinde kullandığı üç temel gereçten biridir. Erken çağlarda doğada bulunduğu ya da ocaktan çıktığı gibi kullanılmış, daha sonraları kesici ve yontucu aletlerin gelişmesi, taş mimarlığının da gelişmesini sağlamıştır. [1]
Osmanlı döneminde taş işçiliğine naht, haccarî, sengtıraşî, duvarcılara bennâ, taşçılara sengtraş denmiştir. Taş başlangıcından beri inşaatın temel malzemesi olmuş ve temelden itibaren çok çeşitli yerlerde kullanılmıştır. Yıldız Demiriz Osmanlı taş işliği ile ilgili şu cümleleri kaydetmektedir; “Osmanlı mimarisini meydana getiren temel malzeme taştır. Yalın haliyle asil bir sükûnete sahip olan taş, kabartma ve şebeke işçiliğinin yanı sıra, renkli taş veya benzeri malzemelerle kakma yapılmak suretiyle mimariye belirgin bir zarafet kazandırmıştır.”
Türk sanatında geniş bir alanı içine alan dekoratif taş işçiliği başlangıcından bu yana devirlerin üslubuna uygun olarak bazı değişimler göstermiş olsa da ustalıkta yüksek kalitesini her zaman korumuştur.
Taş işçiliğinin en güzel örneklerini; Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osmanlı Devri mimarisinde görmek mümkündür. Taş yalnızca yapım aşamasında değil, iç, dış dekorasyonda da ana malzemeyi teşkil etmektedir.[2]
Taş işçiliğimizin en güzel örneklerini; anıtsal taç kapılarda, şehir, saray duvarlarında, cami, medrese gibi yapıların avlu, ana kapılarında, sütun başlıkları, minare şerefeleri, mihrap, minber, çeşme, sebil, şadırvanlarda ve mezar taşlarında görmek mümkündür.
